Inhoudsopgave
Wat is mindfulness?
Er zijn veel misverstanden over de betekenis van mindfulness. Dit artikel legt uit: wat is mindfulness en wat heb je eraan?
Betekenis van mindfulness
Letterlijk betekend mindfulness ‘opmerkzaamheid’ of ‘aandachtstraining’. Het is het vermogen om je aandacht bewust te richten op het hier en nu, zonder daar een oordeel over te vellen en zonder het te willen veranderen.
Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat mindfulness gaat over aandachtig leven. Niet altijd maar blijven doorjakkeren en bezig zijn met het volgende moment, maar bewust je aandacht focussen op alles wat er gebeurt in het nu en dit zonder (voor)oordeel kunnen waarnemen.
Meer leven In het nu
Onze aandacht wordt regelmatig ongewild gekaapt. Denk maar aan alle afleidingen uit onze omgeving: binnenkomende berichtjes op je smartphone of het smakkende geluid van je collega. Toch zijn het niet de externe factoren die zorgen voor de meeste afleiding. De grootste afleiders zijn wij namelijk zelf!
Onze gedachten hebben vaak de neiging uitstapjes te maken naar het verleden en de toekomst. We piekeren over situaties die er zijn geweest en over gebeurtenissen die nog gaan komen. Zo maken we ons druk over de boze blik die een collega ons toewierp of zorgen over de presentatie die we volgende week moeten geven.
Het nadeel van het ‘leven in ons hoofd’ is, dat een groot gedeelte van de prettige ervaringen die we in ons leven meemaken, aan ons voorbij gaan. Je speelt met je dochtertje, maar eigenlijk zit je met je hoofd bij alle huishoudelijke taken die je nog moet doen. Of je maakt een prachtige reis naar de jungle van Costa Rica, maar je kan niet genieten van als het moois om je heen omdat je piekert over een naderende deadline op je werk.
Mindfulness leert ons in plaats van te leven in ons hoofd, meer te leven in het hier en nu. Daar waar ons leven zich echt afspeelt. We zijn hierdoor beter in staat om te genieten van de positieve ervaringen in ons leven door met volle aandacht aanwezig te zijn bij wat we doen.
Automatische patronen doorbreken
Wist je dat je maar liefst 90% van wat we doen, we doen op de automatische piloot? Veel van onze automatismen zijn erg handig. Het zou ons immers enorm veel tijd en energie kosten als we altijd bewust zouden moeten nadenken bij alles wat we doen. Aankleden, traplopen, autorijden. Het zou een hele opgave zijn.
Toch heeft onze automatische piloot ook een keerzijde. Het zorgt ervoor dat we vaak reageren op onplezierige situaties, gedachten, gevoelens en lichamelijke gewaarwordingen, zoals we altijd doen. En deze automatische, meestal onbewuste manier van reageren, helpt ons niet altijd verder.
Zo helpt het niet om verschillende worstcasescenario’s door te nemen als je morgen een spannend gesprek met je collega moet voeren. Of na het gesprek alles als een film weer af te spelen en te bedenken wat je allemaal anders had kunnen doen. Ook heeft het geen zin om af te reageren op je partner als je niet lekker in je vel zit, ongezond te gaan eten als je verdrietig bent, geen nee durven zeggen als je bang bent om afgewezen te worden of je problemen te ontkennen.
Door te reageren op de manier waarop we gewend zijn zitten we vaak vast in destructieve patronen. Onze problemen worden hierdoor niet opgelost, maar worden vaak zelf groter.
Belangrijk om te vermelden is dat we er niet bewust voor kiezen om ‘niet helpend’ gedrag te vertonen. We zijn ons vaak helemaal niet bewust van onze automatische manier van reageren op onze gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties.
Mindfulness leert ons bewust te worden van onze gedachten, gevoelens, reacties en onze manier van handelen. Hierdoor zijn we in staat ongewenste automatische reacties op situaties te vervangen voor een meer passende, helpende manier van doen. Op deze manier krijgen we meer controle over ons handelen en leren we op een nieuwe manier richting te geven aan ons leven.
Accepteren van wat is
Als we in een onprettige situatie belanden, of last hebben van negatieve gedachten, gevoelens of sensaties, dan hebben we daar weerstand tegen. We gaan er het liefst zo snel mogelijk vandaan of verzetten ons er fel tegen. We willen ons immers zo snel mogelijk weer goed voelen.
Het is echter een illusie om te denken dat het leven maakbaar is en dat we controle hebben over alles wat er om ons heen gebeurt. Feit is dat we hier veel minder controle over hebben dan dat we zouden willen. Zo moeten we elke jaar toch echt belastingaangifte doen en krijgt iedereen in zijn leven een keer te maken met verlies of afwijzing. Onprettige gevoelens en gedachten horen nu eenmaal bij het leven.
Door ons te verzetten tegen dingen die we niet kunt veranderen komen we vast te zitten in ongewenste, pijnlijke situaties. We worden als het ware gevangen gehouden in ons eigen lijden.
Mindfulness leert ons dat je ook kunt kiezen om situaties, gedachten, gevoelens en sensaties, die je niet kunt veranderen, te accepteren. Acceptatie is het bewust toelaten of ruimte creëren voor alle gedachten, gevoelens, sensaties en situaties die je liever niet zou ervaren en die je niet kunt veranderen.
Door te leren om bij onprettige gedachten, gevoelens en sensaties te blijven in plaats van je ertegen te verzetten zal je minder lijden ervaren en meer rust.
Meer weten over mindfulness? De grondlegger van de mindfulness zoals wij die in het westen kennen, Jon Kabat Zinn, legt het uit in de volgende video.
VERTEL HET VERDER: