De stay positive-quotes vliegen je om de oren als je aangeeft niet lekker in je vel te zitten. We geloven graag dat we met altijd positief zijn en het-glas-is-half-vol-denken de wereld aankunnen. Negatieve gedachten? De kop indrukken. We vergeten vaak dat negatieve gedachten óók heel goed zijn voor ons. Ik leg je uit waarom.
Echt waar: onze maatschappij berust op positiviteit. Van ‘ach, het komt wel weer goed!’ tot het herhalen van positieve affirmaties en de recente hype van manifesteren (don’t get me started on that…). Er is zelfs een Nationale Dag van de Positiviteit. De Dag van de Negativiteit – die bestaat voor zover ik weet nog niet. Ik introduceer ‘m graag want negatief denken is ook heel goed voor je. Het is onontkomelijk: het hoort bij het leven. Het gaat om hoe je ermee omgaat. Hoe je dat op een – voor jou fijne – manier doet, leg ik je verderop uit.
Positieve en negatieve gedachten: het hoort er allemaal bij
Pessimisme wordt vaak gezien als iets slechts, als iets negatiefs, terwijl het net zo’n belangrijk onderdeel is van het leven als optimisme. Door negatieve gedachten altijd af te keuren, spreek je iets heel natuurlijks tegen. Juist die afkeuring kan zorgen voor een rotgevoel. Als je negatief denken ziet als iets wat er nu eenmaal gewoon bij hoort, bespaar je jezelf die afkeuring.
Daarnaast kun je je afvragen of negatieve gedachten wel echt zo ‘negatief’ zijn. Het kan bijvoorbeeld een goede waarschuwing zijn. Een heel letterlijk voorbeeld is bijvoorbeeld pijn in je lichaam. Vaak is ‘positief blijven’ en de pijn opzij schuiven geen goed idee. Negatieve gedachten (‘oh nee, het is vast heel erg…’) waarschuwen je dan en brengen je toch in actie.
Ook kunnen negatieve gedachten je juist motiveren. Als je verwacht dat het slechtst mogelijke gaat gebeuren, kan dat je juist motiveren om dat scenario géén werkelijkheid te laten worden. De angst dat je slechte feedback krijgt en misschien wel ontslagen wordt, kan er juist voor zorgen dat je harder je best gaat doen. Als dit voor jou zinvolle gedachten zijn, is dat prima.
Hoe weet ik of mijn negatieve gedachten zinvol zijn?
Zie je gedachten als helpende en belemmerende gedachten. Dat betekent niet dat je alles wat in je oppopt moet beoordelen op waarheid, maar dat je bekijkt of deze gedachten je helpen om het leven te leiden dat je graag wil leiden. Heb je negatieve gedachten maar voel je je er goed bij omdat ze je waarschuwen of motiveren en is dat wat jij fijn vindt in het leven? Houden zo! Maken de gedachten je wantrouwend of overspannen, en is dat níét wat je wil in je leven, dan is het slim om met je gedachten aan de slag te gaan.
Hoe ga je om met negatieve gedachten?
Optimist of pessimist: het gaat om hoe je met je gedachten omgaat. Het kost namelijk ontzettend veel energie om de hele dag positieve gedachten te forceren. Er komen altijd wel mindere momenten op je pad (‘shit, ik had moeten tanken’) die zorgen voor negatieve gedachten. Daar kies je niet voor, dat komt gewoon in je op. Als je jezelf steeds maar verplicht om alles op een positieve manier te bekijken, ben je altijd maar bezig. Dat ombuigen van gedachten kost veel energie. En dat terwijl je die negatieve gedachten ook gewoon kunt laten zijn voor wat ze zijn: gedachten. Je hoeft er niks mee. Dat geeft rust. Deze acceptatie kun je trainen met mindfulness.
Hoe kan mindfulness je helpen om negatieve gedachten te accepteren?
Mindfulness helpt je om bewust in het hier en nu te zijn, tevreden te zijn met je leven en stress te verminderen. Bijvoorbeeld door middel van meditaties. Focus je je met een mindful oefening op je ademhaling of je lichaam, dan kun je de klok erop gelijk zetten dat er óók negatieve gedachten door je hoofd schieten. In plaats van jezelf steeds te corrigeren en gefrustreerd te raken, kun je deze gedachten ook accepteren. Je hoeft negatieve gedachten niet los te laten. Merk ze op, geef ze een plekje (bijvoorbeeld in je zelfbedachte categorie ‘to-dolijst’ of ‘angsten’) en breng jezelf dan weer op een vriendelijke manier terug naar de meditatie. Negatief denken hoort er gewoon bij, soit.
Daarnaast kan mindfulness er ook voor zorgen dat je wat meer grip krijgt op je (negatieve en positieve) gedachten en je mentale gezondheid. Want wat vertellen die gedachten je eigenlijk? Vaak zit de kern ervan in een gebeurtenis of gewoonte in je verleden. Dat hoeft niks heftigs te zijn, maar het kan wel een van de redenen zijn dat je je niet fijn voelt.
Wat moet ik doen als mijn negativiteit me belemmert?
Als mindfulness oefeningen je niet helpen om met je negatieve gedachten om te gaan, kan het verstandig zijn om hulp te zoeken. Zeker als je een depressie of burn-out vermoedt. Zoek dan altijd professionele hulp. Bijvoorbeeld een trainer of coach die samen met jou kijkt naar de trigger van die gedachten en naar persoonlijke manieren om ermee om te gaan. Ben je benieuwd of ik je hierbij kan helpen? Stuur me gerust een bericht! Dan denk ik met je mee.
Perfectionisme kan je maken of breken. De ene keer ga je goed op de druk en krijg je zo things done, de andere keer zorgt het voor faalangst en is het een enorme rem. Perfectionisme (en het harde werken dat daarbij komt kijken) gaat vaak ten koste van andere dingen. Je mentale gezondheid, je privéleven, je zelfvertrouwen… Hoe ga je hiermee om? En kun je perfectionisme loslaten? Spoiler: ja.
Wat is perfectionisme precies?
Perfectionisme is iets heel persoonlijks. Het is het streven naar de beste prestaties en heel kritisch zijn op jezelf. Het doet met iedereen en in iedere situatie wat anders. Soms is het een enorme bron van motivatie en kracht. Voor perfectionisten kan iets wat ze doen altijd beter, dus daar gaan ze dan voor. De andere kant van de medaille is dat het nogal wat van je vraagt, die constante challenge en zelfkritiek. Faalangst, depressies, burn-outs – het zijn allemaal dingen waar een perfectionist mee te maken kan krijgen.
Ik heb er zelf ook ervaring mee. Ik was ontzettend gevoelig voor de mening van anderen en was daarom heel kritisch op mezelf. Ik wilde niet afgaan. Het voordeel was dat deze mindset me ver bracht. Had ik een doel? Dan haalde ik ‘m. Maar dat kostte dan ook wat. Ik had depressieve gevoelens, was moe en had last van mijn lijf. Lichamelijke en mentale gezondheid: zero. Ik voelde aan alles: dit trek ik niet veel langer. Toen ontdekte ik mindfulness.
Mindfulness inzetten bij perfectionisme
Perfectionisme en mindfulness – dat zijn twee enorme uitersten. De kern van perfectionisme is zelfkritiek, het altijd maar oordelen over je eigen kunnen. Dingen als (zogenaamd) lui zijn, niet efficiënt werken en onderdoen voor iemand anders, dat is waar je als perfectionist over struikelt. De kern van mindfulness vind je hier zo’n 180 graden vandaan.
Bij mindfulness oordeel je niet. Zelfkritiek staat niet in het woordenboek. Sure, die gedachten zijn er, maar je hoeft er niets mee. Je hoeft je er niet tegen te verzetten. Het hoeft niet ‘anders’ of ‘beter’. Met mindfulness leer je dat je situatie oké is zoals ‘ie is. Oftewel: niet piekeren en analyseren hoe je nog meer uit je werk/scriptie/sportsessie kan halen, maar beseffen dat je alleen bezig hoeft te zijn met het nú. En nu is niet beuken, lezen, leren. Nu is gewoon helemaal prima.
Met mindfulness heb ik mijn perfectionisme kunnen loslaten. Of eigenlijk: kunnen temmen. De goede kanten ervan (het uitdagen, hard werken) benut ik, de mindere kanten (het koste wat kost doorgaan en mezelf voorbijgaan) laat ik los.
How to: perfectionisme loslaten
Dus, hoe doe je dat? Ik geef je 4 tips die je hierbij kunnen helpen.
1. Wees bewust dankbaar
Het heeft iets Amerikaans (#blessed) maar het heeft óók een kern van waarheid. Als je als perfectionist altijd denkt dat wat jij doet beter kan, ga je voorbij aan wat op dit moment werkelijkheid is. Ga eens na wat je wél hebt of hebt gedaan. Geef jezelf een compliment. Mind you: dat betekent niet dat je alle negatieve gedachten weg moet proppen om dankbaar te kunnen zijn. Het betekent dat je die gedachten erkent en ze er gewoon even náást het moment laat zijn.
2. Doe een mindfulness oefening
Om uit je hoofd en ín het moment te komen, kun je mindfulness oefeningen doen. Ik tip altijd een lichamelijke oefening (de bodyscan) en een ademhalingsoefening. Bij de eerste ga je bewust je hele lichaam langs om even te checken hoe het met dat lichaamsdeel gaat. Als je op een stoel zit, voel je bijvoorbeeld even bewust hoe je voeten op de grond staan en hoe je billen contact maken met de zitting. Vertel dat aan jezelf. Bij de ademhalingsoefening ga je na hoe je adem voelt. Zit ‘ie hoog in je borst, diep in je buik of voel je ‘m bijvoorbeeld goed in je neus? Volg je ademhaling bewust. Op deze manier kun je stress verminderen.
Merk je dat je gedachten steeds afdwalen naar gepieker of dingen die je nog moet doen? Raak dan niet gefrustreerd. Merk je gedachten op en breng de aandacht dan (zonder boos te worden) terug naar je mindful oefening.
3. Volg de 80/20-regel
Zoals ik al zei: met mindfulness heb ik mijn perfectionisme geteugeld. Maar het zit nog steeds ergens in me. Om het realistisch en draaglijk te houden, bedacht ik voor mezelf de 80/20-regel. Is iets voor 80 procent goed? Dan slinger ik het de wereld in. Een belangrijk verslag voor werk bijvoorbeeld, of hé, deze blog. Die andere 20 procent zijn details die teveel tijd kosten ten opzichte van die 80 procent die goed is. Ook een fijne gedachte: die 20 procent is groei. Je kan iets altijd weer bijstellen en aanpassen. Accepteren dat je fouten mag maken en nog kan leren is ook een belangrijk onderdeel van perfectionisme loslaten. Prima is the new perfect.
4. Lees je in
Perfectionisme is een echte moderne ‘ziekte’ die goed gedijt in onze maatschappij vol competitie. Niet voor niets zijn er ontelbaar veel boeken geschreven over deze karaktereigenschap en hoe je er met mindfulness voor kan zorgen dat het je niet meer tegenwerkt.
Grab ‘m by the kern
Zoals de laatste tip al een beetje weggeeft, is perfectionisme vaak een overblijfsel van vroeger. Van je opvoeding, of van een specifieke ervaring. Je kunt het daarom pas echt loslaten als je ook ruimte geeft aan die oorzaak. Het kan helpen om daar een professional voor in te schakelen. Vanuit mijn eigen ervaring help ik nu mensen met coaching en trainingen. Zo gaan we op zoek naar de kern van je perfectionistische gedachten en kijken we ook hoe je dit kan omzetten in iets waarmee je verder kunt. Perfectionisme is namelijk een prachtige eigenschap, als je weet hoe je de balans houdt.
Recente reacties